Den usagte sanninga

For tida er eg i praksis på ein ungdomsskule her i byen. På fredag er det tanken at eg skal undervisa i emnet «Klimapolitikken – eit lokalt og globalt ansvar». Korleis undervisa i vår sivilisasjon sin mogelege undergang? Korleis fortelja ein fjortenåring at om me skal tru eit stort fleirtal av dei vitskapsfolka som syslar med klima, så er verda på veg mot eit samanbrot?

Ovanfor meg sjølv, pleier eg alltid å svara at i lys av klimautfordringa, er det politiske engesjementet viktigare enn nokon gong. Om me skal unngå ukontrollerte klimaendringar som vil setja heile vår sivilisasjon i fare, er me avhengige av at me både som enkeltpersonar skapar nye forteljingar om kva som er det gode liv, og at me som samfunn set andre premissar for utviklinga enn det einsidige vekstperspektivet som pregar politikken i dag. Som nordmenn som flyt rundt på eit feitt oljefat, har me dessutan både eit spesielt ansvar og eit unikt handlingsrom for å vera med på å skapa eit samfunn som riv seg laus frå den oljebaserte teknologien og den einsidige veksttanken.

Men korleis formidla dette i ungdomsskulen? Korleis fortelja ein fjortenåring at ho lever i ein verden som har gått av hengslene, og som truleg vil kollapsa, både økonomisk og økologisk, i løpet av hennar levetid? Kan ein i det heile ta slike ord i bruk?

Eg har ingen svar på desse spørsmåla. Kanskje er det heller ikkje mogeleg å undervisa på ein måte som formidlar alvoret i klimautfordringa, samtidig som elevane blir inspirert til politisk handling bortanfor den dobbeltmoralen som pregar norsk og internasjonal klimapolitikk i dag?

Det er endå lenge til fredag. Det ender nok uansett med at eg ikkje vågar å ta steget så djupt inn i klimautfordringa som eg gjer i dette innlegget. Det får vera grenser for kva ein urøynd ungdomskulelærar skal våga seg på...

(Illustrasjon: www.mdbc.gov.aus)

Gravøl for eit kollektiv

På laurdag var det gravøl for Konkylien. Ein siste gong møttes nokre av oss som har budd der dei siste åra (og nokre av dei mest flittige gjestene), for å «fira, sörga, jubla eller gråta en skvatt», som ein av kollektivistane skreiv i invitasjonen til vår siste fest. Konkylien har vore eit av Tromsø sine mest frilynte og omtalte kollektiv sidan 1989, no skal huset selgast til høgstbydande og berre minnet skal vera att.

Det er knapt nok grenser for kor mange historiar som kan forteljast frå Konkylien, slik blir det vel i eit sentrumsnært kollektiv kor døra alltid stod ulåst. Svært mange noverande eller tidlegare studentar under 40 år i Tromsø har ein eller annan gong sett sin fot i Konkylien, dei fleste på veg til nachspiel i seine nattetimar eller til og med langt utpå morgonkvisten. I nokre av sine finaste stunder har Konkylien dessutan husa musikkfestivalar, filosofiske foredrag, 1.mai-frukostar, politiske debattar, lesesirklar og andre halvoffentlege arrangement. Sjølv kjem eg til å hugsa mange av desse arrangementa som eit uttrykk for det eit kollektiv kan vera på sitt beste: Eit fellesskap om noko meir enn neste fest.

Det blir uansett feil å vektleggja dette (ofte skjøre) fellesskapet framfor det sosiale fellesskapet som har prega Konkylien desse knappe 20 åra. Konkylien er fyrst og fremst billig husleige, sosialt fellesskap, frilynt moral, endelause nachspiel og eit skrikande behov for strengare husreglar. «Skam, trass og trivsel» er kanskje orda som illustrerer Konkylien best, det er i hvert ord som fangar noko av ambivalensen i å bu i eit kollektiv av Konkylien sitt kaliber.

Mine år i Konkylien kjem til å bli ståande som nokre av mine rikaste. Trass i at eg har levd i eit evig kaos her i huset, har dagane mine mest av alt vore prega av skriving, lesing, ranglar, fotball og friviljugt organsisasjonsarbeid. Om eg skal vera ærleg, har eg aldri funnet ein betre kombinasjon for det gode liv i ein universitetsby: Konkylien har lagt til rette for at noko av ambivalensen i meg kunne levast ut.